ΟΔΗΓΙΕΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΑΓΓΛΙΚΩΝ ΣΤΗΝ Α' ΤΑΞΗ
Ενημερωτικό σημείωμα
για το μάθημα της Αγγλικής γλώσσας στην Α' τάξη
Στις Α' και Β' τάξεις του Σχολείου μας, στο μάθημα των Αγγλικών, εφαρμόζεται από πέρσι ένα καινοτόμο πρόγραμμα παράλληλης συνδιδασκαλίας της Αγγλικής και Ελληνικής γλώσσας. Το παρόν σημείωμα έχει σκοπό να παρουσιάσει και να εξηγήσει το πρόγραμμα αυτό.
Οι διδακτικές ενέργειες των εκπαιδευτικών του προγράμματος αυτού, εστιάζουν στην ανάπτυξη της επικοινωνιακής ικανότητας των μαθητών στη μητρική γλώσσα και στην ομαλή μετάβασή τους στην εκμάθηση της αγγλικής, μέσα από την αλληλεπίδραση μ? ένα διαπολιτισμικό φάσμα θεμάτων. Θεωρήθηκε χρήσιμη η εκμάθηση της αγγλικής γλώσσας σε συνδυασμό με την ανάπτυξη της μητρικής καθώς απαραίτητη προϋπόθεση για την εκμάθηση μίας ξένης γλώσσας είναι η κατάκτηση και η καλή αφομοίωση του λεξικού πλούτου και των γραμματικών κανόνων της μητρικής γλώσσας. Μόνο με τη σωστή αφομοίωση και τον εμπλουτισμό του ελληνικού λεξιλογίου, είναι εφικτός ο σχηματισμός και η ενδυνάμωση του δεσμού με την ξένη γλώσσα.
Η εκμάθηση της αγγλικής, παράλληλα με την έναρξη της διδασκαλίας της μητρικής για την ανάπτυξη σχολικού γραμματισμού, αξιοποιεί την έμφυτη διεργασία γλωσσικής ανάπτυξης και ενθαρρύνει τη σύγκριση ανάμεσα στη μητρική και την ξένη γλώσσα και τη μεταφορά των δεξιοτήτων επικοινωνίας από τον ένα γλωσσικό κώδικα στον άλλο. Η σύγκριση και η μεταφορά είναι νοητικές διεργασίες ανώτερου επιπέδου για τις οποίες είναι απαραίτητη η ανάπτυξη της κριτικής σκέψης που είναι ένα από τα βασικά ζητούμενα της εκπαίδευσης. Συγκρίνοντας λέξεις, ήχους και προφορά, τα παιδιά κατανοούν τη μητρική τους γλώσσα καλύτερα και αντιλαμβάνονται τις ομοιότητες και τις διαφορές ανάμεσα στις γλώσσες. Χρησιμοποιώντας έννοιες και σχήματα που μαθαίνουν στην άλλη γλώσσα, ενισχύουν αυτά που μαθαίνουν στην μητρική τους γλώσσα.
Ερευνητικά ευρήματα αποδεικνύουν ότι η δίγλωσση εκπαίδευση προσφέρει σημαντικά οφέλη καθώς διευκολύνει και ενισχύει τη γνωστική και τη γλωσσική ανάπτυξη, αυξάνει τα επίπεδα προσοχής των μαθητών/τριών, βελτιώνει τη μνήμη και την αντίληψη, ενισχύει όλες τις ικανότητες διαχείρισης πληροφοριών, αναπτύσσει μεταγνωστικές ικανότητες που παρέχουν μια καλύτερη αντίληψη της μητρικής γλώσσας, καθώς και τη μεταφορά αρμοδιοτήτων από τη μία γλώσσα στην άλλη.
Επιδιώκεται έτσι άμεσα: ο εμπλουτισμός και η βελτίωση λεξιλογίου και στις δύο γλώσσες, η συνειδητοποίηση των ομοιοτήτων και των διαφορών μεταξύ των δύο γλωσσών και πολιτισμών, η γνωριμία και η σταδιακή εξοικείωση με τον ήχο και τη γραφή της αγγλικής γλώσσας, η εισαγωγή στην έννοια των λεκτικών πράξεων και στις δυο γλώσσες, η ανάπτυξη της πολυπολιτισμικής συνείδησης μέσα από τη σύγκριση των διαφορετικών τρόπων επιτέλεσης ίδιας λειτουργίας και στις δύο γλώσσες, η ανοικοδόμηση λεξιλογίου στη μητρική γλώσσα και η ανάπτυξη της δημιουργικότητας μέσω σύγκρισης παρόμοιων γραμμάτων και στις δυο γλώσσες καθώς και μέσω χρήσης κοινών γραμμάτων στη δημιουργία νέων ελληνικών λέξεων.
Η μαθησιακή διαδικασία συντελείται μέσα από την προσέγγιση λεκτικών ομάδων/εννοιών και όχι μέσα από την προσέγγιση μεμονωμένων λέξεων. Δίνεται βάρος στην ανάπτυξη της μητρικής γλώσσας, στη σύνδεση και τη σταδιακή συνταύτισή της με την αγγλική. Οι προσπάθειες των εκπαιδευτικών επικεντρώνονται στην εξοικείωση των μαθητών/τριών με την ξένη γλώσσα μέσα από την ελληνική που αποτελεί σημείο αναφοράς, κεντρικό πυρήνα ανατροφοδότησης της αγγλικής και ταυτόχρονα δίαυλος μετάβασης σ? αυτή. Όλα αυτά επιδιώκονται μέσα από ασκήσεις εμπλουτισμού ελληνικού λεξιλογίου (πχ. χρήση συνώνυμων και αντίθετων λέξεων), με σύγκριση και τακτική αναφορά σε αγγλικές λέξεις ελληνικής ρίζας. Με αυτόν τον τρόπο, οι μαθητές/τριες συνδέουν την ξένη γλώσσα με την ελληνική και αυτόματα με την καθημερινή ζωή τους. Συνειδητοποιούν ότι μπορούν να τη χρησιμοποιήσουν άμεσα αφού πολλές λέξεις είναι στην ουσία ελληνικές.
Σε συναισθηματικό επίπεδο, η καινοτομία του μαθήματος και οι παρουσία δυο εκπαιδευτικών δημιουργεί ευχάριστο κλίμα συνεργασίας στην τάξη προάγοντας διαπροσωπικές σχέσεις μεταξύ όλων των μαθητών/τριών αλλά και μεταξύ μαθητών/τριών και εκπαιδευτικών. Η ανάληψη τέτοιων καινοτόμων εκπαιδευτικών προγραμμάτων από εκπαιδευτικούς ξένων γλωσσών σε συνεργασία με δασκάλους δημοτικού δίνει μια επιπλέον διάσταση σ? αυτό το είδος προγράμματος, καθώς οι μαθητές/τριες έχουν τη δυνατότητα να εξοικειωθούν με την ξένη γλώσσα υπό το πρίσμα της μητρικής και συνάμα να εξασκηθούν στη χρήση της σε ρεαλιστικές ? οικίες καταστάσεις και για πραγματικούς επικοινωνιακούς σκοπούς.
Όσον αφορά τη διδασκαλία της αγγλικής γλώσσας τώρα, ταυτόχρονα με την δίγλωσση εκπαίδευση, ακολουθείται απαρέγκλιτα το επίσημο πρόγραμμα του Υπουργείου Παιδείας για την διδασκαλία των Αγγλικών στην πρώιμη ηλικία (ΠΕΑΠ). Παράλληλα, οι διδακτικές ενέργειες εστιάζουν στην προφορική παρουσίαση και την εξοικείωση των μαθητών/τριών τόσο με λέξεις/έννοιες όσο και με λεκτικές πράξεις που σχετίζονται κάθε φορά με τη συγκεκριμένη διαθεματική ενότητα. Με την τεχνική του καταιγισμού ιδεών (brainstorming), οι μαθητές/τριες ενεργοποιούν την προγενέστερη γνώση τους για το κάθε θέμα και προετοιμάζονται για την εκμάθηση νέων λέξεων. Γίνονται προσπάθειες ώστε η σημασία των αγγλικών λέξεων που παρουσιάζονται, να γίνει κατανοητή από τα παιδιά μέσα από τη δική τους ανακάλυψη/αναζήτηση, κάτι που επιτυγχάνεται μέσω της σύγκρισης ομοιοτήτων και διαφορών μεταξύ της αγγλικής και ελληνικής γλώσσας.
Η εφαρμογή του προγράμματος αυτού πέρσι έδωσε ιδιαίτερα ενθαρρυντικά αποτελέσματα, με τους μαθητές/τριες να βελτιώνουν αισθητά τη μητρική τους γλώσσα και παράλληλα να έχουν μια πολύπλευρη και εποικοδομητική πρώτη επαφή με την αγγλική γλώσσα, οφέλη που αναμένονται και φέτος.
Οι υπεύθυνοι εκπαιδευτικοί
Δρ. Χόνδρης Γιώργος Πόπα Ελένη
Καθηγητής Αγγλικών Δασκάλα
Υποψήφια διδάκτωρ
στο Π.Τ.Δ.Ε Α.Π.Θ.